Hoe gebruik je een computer als je blind bent

*MUZIEK SPEELT*

(Beeldtekst: microlearnings Toegankelijkheid)

(Beeld:
Mark Scholten verschijnt in beeld)

MARK SCHOLTEN - ICT-ADVISEUR, SSC-ICT::
Ik ben Mark Scholten. Ik werk bij Binnenlandse Zaken. Ik richt me op digitale toegankelijkheid. En eigenlijk is dat voor mij heel belangrijk, want ik ben zelf blind. Ik kan de computer niet gebruiken met het beeldscherm. Ik kan ook de muisaanwijzer niet zien, dus ik kan ook geen muis gebruiken. Op mijn computer staat een schermlezer, een screenreader.
En deze vertelt wat op het scherm staat aan mij via spraak. Ik bedien de computer volledig met het toetsenbord en ik wil heel graag demonstreren
welke problemen ik dan ervaar. Ik start een simpele demonstratiewebsite op.

(Beeld: 
Een webpagina verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Dit is een hele eenvoudige webpagina in HTML. De schermlezer leest netjes de tekst op. Toch zijn er grenzen. Often you use Dutch... Je suis fatigué. En helaas gebruiken we veel Engelstalige woorden op webpagina's. Met onderstaande standaard link gaan we naar de volgende pagina. Volgende pagina)

STEM SCHERMLEZER:
Dit is een hele eenvoudige webpagina in HTML. De schermlezer leest netjes de tekst op. Toch zijn er grenzen. 

MARK SCHOLTEN:
Jullie zien dat er een tekst komt in het Engels. Ik weet dat niet.

STEM SCHERMLEZER:
Often you use Dutch...

MARK SCHOLTEN:
Nou, je hoort dus een Nederlandse stem die Engels praat.

STEM SCHERMLEZER:
Je suis fatigué.

MARK SCHOLTEN:
Een Nederlandse stem die Frans spreekt, dat is gewoon niet te verstaan.

STEM SCHERMLEZER:
En helaas gebruiken we veel Engelstalige woorden op webpagina's.

MARK SCHOLTEN:
Probleem 1, dus. Dit stukje tekst geeft hij aan.

STEM SCHERMLEZER:
Volgende pagina, link.

MARK SCHOLTEN:
Volgende pagina. 'Link' zegt hij erachteraan. Nou, mijn schermlezer is zo slim dat hij weet dat dit element een link is. En dat is voor mij handig,
want dat vertelt hij erachter, dat ik daar dus op kan klikken met een muis, maar in mijn geval gewoon met de entertoets en dan activeer ik de link.

(Beeld: 
Een webpagina met onderaan een knop verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Naast een link zijn er ook allerlei knoppen mogelijk. Wanneer je een link gebruikt en wanneer een knop, is niet uniform. Met onderstaande standaard HTML knop gaan we naar de volgende pagina. Volgende pagina)

STEM SCHERMLEZER:
De pagina is geladen. Naast een link zijn er ook allerlei knoppen mogelijk. Wanneer je een link gebruikt en wanneer een knop, is niet uniform. Met onderstaande standaard HTML knop gaan we naar de volgende pagina. Volgende pagina, knop.

(Beeld: 
Een webpagina met onderaan een knop verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Knoppen kunnen allerlei vormen hebben, elk plaatje kan een knop worden. Met onderstaande icoon gaan we naar de volgende pagina. Volgende pagina)

STEM SCHERMLEZER:
De pagina is geladen. Knoppen kunnen allerlei vormen hebben, elk plaatje kan een knop worden. Met onderstaande icoon gaan we naar de volgende pagina. Volgende pagina, knop.

(Beeld: 
Een webpagina met een logo, een tabel en onderaan een knop verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
er volgen enkele bekende elementen op een webpagina. Een plaatje. Een tabel. beperking - aantal - blind - 15 -slechtziend - 35. Tot slot. De schermlezer biedt de mogelijkheid om snel van element naar element te springen. Zo is koppensnellen mogelijk. Volgende pagina)

STEM SCHERMLEZER:
De pagina is geladen. Er volgen enkele bekende elementen op een webpagina. Kopniveau 1: Een plaatje.

MARK SCHOLTEN:
'Kopniveau 1', zegt hij. Dat is dus een koptekst van een bepaald niveau. Er komt een plaatje onder.

STEM SCHERMLEZER:
Normaal, afbeelding: het logo van netwerk VisusRijk, namelijk.

MARK SCHOLTEN:
Nou, voor mij is een plaatje niks anders dan een stukje tekst. En ik verwacht dus dat degene die dat plaatje op een site zet daar ook netjes een alternatieve tekst bij zet, zodat ik begrijp waarover dat plaatje gaat.

STEM SCHERMLEZER:
Kopniveau 1: Een tabel. Tabel: drie rijen met twee kolommen. Normaal, beperking, kolom 1, rij 1.

MARK SCHOLTEN:
Nou, nu hoor je gelijk al mijn probleem ook: tabellen zijn best wel complex. Je moet je een hele voorstelling maken van rijen en kolommen.
En die worden echt cel voor cel opgenoemd en ik moet maar proberen in m'n hoofd er een plaatje bij te krijgen van hoe zo'n matrix in elkaar zit. De schermlezer helpt wel, door aan te geven hoeveel rijen, hoeveel kolommen en in welke kolom en rij ik zit, maar het blijft wel heel erg lastig.

(Beeld: 
Een webpagina met selectievakjes, een invulveld en onderaan een knop verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
er volgen enkele veelgebruikte invoervarianten op een webformulier. Wilt u onze nieuwsbrief ontvangen? Ja, graag - Nee - Voornaam: - Supermarkt: AH - Ik accepteer de voorwaarden - Volgende pagina)

STEM SCHERMLEZER:
De pagina is geladen. Er volgen enkele veelgebruikte invoervarianten op een webformulier. Wilt u onze nieuwsbrief ontvangen? Ja, graag -  
niet-geselecteerd keuzerondje - Voornaam)

MARK SCHOLTEN:
Voornaam.

STEM SCHERMLEZER:
Voornaam, lege regel tekstgebied.

MARK SCHOLTEN:
Lege regel tekstgebied. Tekstgebied geeft aan dat je hier tekst in kan voeren en hij is nog leeg.

STEM SCHERMLEZER:
Supermarkt.

MARK SCHOLTEN:
Supermarkt wordt gevraagd.

STEM SCHERMLEZER:
Supermarkt: AH, gesloten oproep keuzelijst.

MARK SCHOLTEN:
Oproep keuzelijst. Dit is een keuzelijst, dus ik begrijp dat ik hier kan...

STEM SCHERMLEZER:
Het formulier... Supermarkt. AH, gesloten op... De pagina is gela... Aldi, 2 van 4. Jumbo, 3 van 4.

MARK SCHOLTEN:
Nou, ik kan hier uit een aantal supermarkten kiezen. Ik kies even Jumbo.

STEM SCHERMLEZER:
Supermarkt, Jumbo, gesloten oproep keuzelijst.

MARK SCHOLTEN:
Hij sluit de keuzelijst weer en ik ga weer eruit en verder.

STEM SCHERMLEZER:
Ik accepteer de voorwaarden, niet-geselecteerd aankruisvak.

MARK SCHOLTEN:
Een aankruisvak, dat is een checkbox. Dus zo kan ik prima elementen
in een formulier bedienen.

(Beeld: 
Een webpagina met een invulveld en onderaan een knop verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Niet alles is wat het lijkt... Behulpzaam zijn... Naam: - (Vul hier letterlijk de naam in  die op je pas staat) - Volgende pagina)

MARK SCHOLTEN:
Dit is dus een heel bekend verschijnsel op veel websites, dat de toelichting van wat gevraagd wordt wat je invoert erachter staat en niet ervoor staat, dus ik heb geen aanwijzing hoe die naam ingevoerd moet worden.

(Beeld: 
Een webpagina met een invulveld en twee knoppen verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Lastige dynamiek... Postcode: - Verzenden – Tot slot eens een echte website bezoeken. NAAR jumbo.nl)

MARK SCHOLTEN:
Hetzelfde geldt hiervoor.

STEM SCHERMLEZER:
Normaal, postcode. Duizend... Verzenden-knop. 

(Beeld: 
Er verschijnt een tekst op de webpagina)

(Beeldtekst: 
Helaas is je invoer niet goed, een postcode moet bestaan uit 4 cijfers en 2 hoofdletters met een spatie er tussen.)

STEM SCHERMLEZER:
Postc... Postcode. Kopniveau 1.

MARK SCHOLTEN:
Ik loop er even doorheen.

STEM SCHERMLEZER:
Normaal, postc... Verzenden. Tot slot eens een echte website bezoeken.

MARK SCHOLTEN:
Nou, ik snap hier dus niks van, want hè, er gebeurt niks. En ik heb niet door dat er blijkbaar dus een melding staat dat ik iets niet goed gedaan heb. Laten we eens kijken naar een website, een echte website.

(Beeld: 
Een webpagina met bewegende banner verschijnt in beeld)

MARK SCHOLTEN:
Nu zit ik in het navigatiedeel. Ik krijg een aantal linkjes.

STEM SCHERMLEZER:
Producten-link. Nieuws-link. Over Jumbo-link. Klantenservice... Nederlands, link.

MARK SCHOLTEN:
Hé, link, een link zonder label, dus ik begrijp niet wat ik met deze link moet.

STEM SCHERMLEZER:
Nieuw: 1000 kilometer, het spannende bordspel voor het hele gezin. Ontdek het spel. Nieuw: 1000 kilometer...

MARK SCHOLTEN:
Ho. Hier gebeurt ook iets raars.

STEM SCHERMLEZER:
Nieuw: 1000 kilometer.

MARK SCHOLTEN:
Ik doe niks, maar hij begint toch. Nou ja.

STEM SCHERMLEZER:
Het spannende bordspel voor het hele gezin.

MARK SCHOLTEN:
O?

STEM SCHERMLEZER:
Link. Ontdek het spel, knop.

MARK SCHOLTEN:
Hé, link en knop. 

STEM SCHERMLEZER:
Ontdek het spel.

MARK SCHOLTEN:
Ook voor... Hé. Nou, hier word ik dus een beetje iebelig van.

STEM SCHERMLEZER:
Ontdek het spel.

MARK SCHOLTEN:
Dit is zo'n website waar ik op een gegeven moment dan gewoon afhaak, omdat hij gewoon zo slecht toegankelijk is.

Het is een aantal voorbeelden, waarbij het belangrijk is dat de programmeur van de website zich heel goed houdt aan de WCAG-richtlijnen,
zodat dit soort problemen niet ontstaat.

(Beeldtekst: 
Bekijk eens digitoegankelijk.nl/uitleg-van-eisen)

MARK SCHOLTEN:
En eigenlijk in de demo hiervoor, ja, dan werkt het allemaal heel erg goed. Dat kan, als je het maar goed programmeert.

*MUZIEK SPEELT*

(Beeldtekst: 
microlearnings Toegankelijkheid)

(Beeld: 
Beeldmerk Rijksoverheid verschijnt in beeld)

(Beeldtekst: 
Deze microlearning is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Leer- en Ontwikkelcampus (LOC) van UBR, de directie CIO Rijk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO).